Dynamic Value Systems biedt een uitgebreide blik op menselijke ontwikkeling, een blik die onze reis van kindertijd tot volwassenheid weerspiegelt. De waarden, overtuigingen, beperkingen en trauma’s die we tijdens deze reis absorberen zijn talrijk en complex, gevormd door de onzichtbare invloeden van ouders, grootouders en de bredere samenleving.

Bij onze geboorte zijn we vormloos, onbeschreven bladen, klaar om gevuld te worden met de verhalen en leringen van onze voorouders. Dit is het eerste niveau in het Dynamic Value Systems-model: het overlevingsniveau waarin we leren en groeien. Indien iemand vastloopt op dit niveau, kan het zijn dat zij voortdurend worstelen om basisbehoeften te vervullen. Ze hebben geen tijd of energie om zich te concentreren op persoonlijke groei of op relaties met anderen. Dit kan leiden tot chronische stress, sociale isolatie en een algemeen gevoel van wanhoop of uitzichtloosheid.

Naarmate we opgroeien, krijgen we vorm en structuur in ons leven. We worden geïntroduceerd in de wereld van connectie en relaties, van erbij horen en buitengesloten worden. Onder invloed van onze ouders en grootouders, ons gezin of onze ‘stam’ en de rituelen die we uitvoeren, worden we ondergedompeld in een cultuur. Dit is het tweede niveau: het stamniveau waar saamhorigheid en stabiliteit belangrijk zijn. Als iemand vastloopt op dit niveau, kan die persoon overdreven afhankelijk worden van de groep voor identiteit en zekerheid, wat kan leiden tot conformisme, weerstand tegen verandering, en een onvermogen om zelfstandig te denken of te handelen.

Naarmate we ouder worden, beginnen we de grenzen te zien van de wereld die voor ons is gecreëerd. We rebelleren, verzetten ons en verlangen naar autonomie en onafhankelijkheid. Dit is het derde niveau: het individualistenniveau waar macht en autonomie centraal staan. Als iemand vastloopt op dit niveau, kan diegene obsessief bezig zijn met macht en controle. Dit kan leiden tot agressief gedrag, gebrek aan empathie en een neiging om anderen te manipuleren voor persoonlijk gewin.

Bij het realiseren van de beperkingen van een puur individualistische focus, zoeken we naar een betere manier om met anderen om te gaan, rekening houdend met hun belangen en rechten. We streven naar succes en erkenning binnen de kaders van een geordende en gestructureerde samenleving. Dit is het vierde niveau: het organisatorniveau, waar autoriteit en doelgerichtheid belangrijk zijn. Wanneer iemand vastloopt op dit niveau, kan diegene overmatig gericht zijn op regels, orde en autoriteit, wat kan leiden tot rigiditeit, intolerantie voor ambiguïteit of verandering, en een neiging om anderen te veroordelen die niet voldoen aan hun strikte morele of ethische normen.

Het vijfde niveau in Dynamic Value Systems wordt ook wel de prestatiegerichte fase genoemd, waarin het individu zich richt op succes, autonomie en prestatie. Dit oranje niveau wordt gekenmerkt door een competitieve instelling, een hoge mate van strategisch denken, en een focus op innovatie en vooruitgang. De waarde van het leven wordt bepaald door het niveau van succes en prestatie dat een individu kan bereiken. Er wordt veel waarde gehecht aan wetenschap, technologie en rationeel denken. Wanneer iemand vastloopt op dit niveau, kan diegene geobsedeerd raken door succes en alles doen om te winnen, zelfs ten koste van anderen. Dit kan leiden tot burn-out, emotionele uitputting en een gevoel van leegte door de voortdurende behoefte aan meer prestaties en succes.

Vervolgens realiseren we ons dat succes en erkenning niet alles zijn. We verlangen naar een diepere betekenis en een gevoel van doelgerichtheid in ons leven. We streven naar zelfactualisatie en persoonlijke groei. Dit is het groene niveau: het egalitariër niveau, waar de nadruk ligt op gemeenschap, harmonie en gelijkheid. Wanneer iemand vastloopt op dit niveau, kan diegene overmatig gericht zijn op consensus en harmonie, vaak ten koste van besluitvorming of voortgang. Het kan ook moeilijk zijn om grenzen te stellen of voor jezelf op te komen, omdat er een sterke behoefte is om conflicten te vermijden en iedereen tevreden te stellen. Dit kan leiden tot vermoeidheid, frustratie en mogelijk ressentiment als hun eigen behoeften of wensen voortdurend worden opgeofferd voor het belang van de groep.

Op een bepaald moment in ons leven kunnen we onszelf bevrijden van de opgelegde waarden en overtuigingen, en onze eigen waarden en overtuigingen creëren – een proces dat vergelijkbaar is met wat Bruce Lee beschrijft als ‘wees water, mijn vriend’.

We worden ons bewust van onze vermogens om onze eigen realiteit vorm te geven en te modelleren – om een meester te worden in onze eigen wereld, zoals in NLP en DVS opleidingen wordt onderwezen. We worden meesters in het identificeren en veranderen van onze eigen gedachten en overtuigingen, en daarmee meesters in het vormgeven van onze eigen realiteit.

Bij het zevende niveau kan een individu worstelen met het gevoel van onthechting of vervreemding dat kan komen door het zien van de wereld vanuit zoveel verschillende perspectieven. Ze kunnen ook moeite hebben om anderen te begrijpen die nog steeds vastzitten in de lagere niveaus van ontwikkeling, wat kan leiden tot miscommunicatie of conflicten. Daarnaast kan het streven naar continue groei en zelfverbetering uitputtend zijn en mogelijk leiden tot onrust.

Deze reis, van kind tot volwassene, is een reis van zelfontdekking en persoonlijke ontwikkeling. Het is een reis die in eerste instantie gevormd wordt door de waarden en overtuigingen die ons worden opgelegd, maar die uiteindelijk door ons zelf wordt bepaald en gedefinieerd.

Tijdens deze reis worden we niet alleen meesters van onszelf, maar ook meesters in het navigeren van de wereld om ons heen. We leren om ‘water’ te zijn, om ons aan te passen aan de veranderende omstandigheden van het leven, en om onze eigen unieke vorm te vinden binnen de stroom van het leven.

In dit proces van persoonlijke ontwikkeling en zelfmeesterschap, worden we ook meesters in het herkennen en veranderen van de beperkende overtuigingen en trauma’s die we hebben geërfd van onze voorouders. We leren om deze beperkingen te overstijgen en te vervangen door overtuigingen en gedragingen die ons beter dienen en die ons in staat stellen om ons volledige potentieel te realiseren.